سبک شمردن نماز
در آیه 4تا 6 سوره ی ماعون می خوانیم:
فویل للمصلین- الذین هم عن صلاتهم ساهون- الذین هم یرائون.
«وای بر نمازگزارانی که: نماز خود را بدست فراموشی می سپارند، آنها که ریا می کنند».
شرح کوتاه:
در آیات فوق از دو چیز در نماز، شدیداً نهی کرده است:
1- فراموشکاری و غفلت در اصل نماز.
2- ریاکاری در نماز.
قابل توجه اینکه: نمی فرماید: آنها در نمازشان، سهو می کنند، زیرا به هر حال، برای هر کس واقع می شود، بلکه می فرماید از اصل نماز، سهو می کنند، یعنی وای بر آنان که اصل نماز را به طور جدی نمی گیرند و نسبت به آن سهل انگار و بی انگیزه و بی تفاوت هستند.
بنابراین، آنانکه بر اثر سهل انگاری، نماز را ترک می کنند، یا در وقتش انجام نمی دهند و یا آن را سرسری و ناقص انجام می دهند، مشمول این آیه هستند و سزاوار «ویل» خواهند بود.
و نیز آنان که نماز را برای خدا برپا نمی دارند، و در انجام آن ریاکاری می کنند، سزاوار ویل و عذاب سخت الهی هستند.
محمد بن فضیل می گوید: از امام کاظم علیه السلام پرسیدم: منظور از سهو در این آیه «الذین هم عن صلاتهم ساهون) چیست؟
آن حضرت در پاسخ فرمود: هو التضییع: «منظور، ضایع نمودن نماز است».(1)
پانزده کیفر برای آن کس که نماز را سبک بشمرد:
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس در امر نماز، سستی کند و آن را سبک بشمرد، خداوند او را دچار پانزده بلا می کند.
1- کوتاهی عمر.
2- کمی روزی.
3- زدودن سیمای صالحان از چهره اش.
4- عدم پاداش اعمالش.
5- مستجاب نشدن دعایش.
69- بهره مند نشدن او از دعای صالحان.
7- مرگ ذلت بار.
8- مرگ در حال گرسنگی و تشنگی.
9- مأمور شدن فرشته برای شکنجه دادن او در عالم قبر.
10- تنگ نمودن قبر او.
11- تاریک شدن قبر او.
12- مأمور شدن فرشته، برای کشاندن او از ناحیه ی صورت بر زمین در پیش مردم.
13- حسابرسی شدید قیامت.
14- سلب نظر و توجه خدا به او.
15 - ابتلاء به عذاب سخت.(2)
امام علی علیه السلام فرمود:
«مبادا سرگرمی به چیزی از امور دنیا شما را از انجام نماز در وقتش باز دارد، خداوند (در قرآن) اقوامی را به خاطر همین سرزنش کرده و می فرماید:
ویل للمصلین- الذین هم عن صلاتهم ساهون.
یعنی: «آنان که غافل بوده و نسبت به وقت های نماز سهل انگار هستند و آن را سبک می شمرند.(3)».
امام صادق علیه السلام در معنی آیه ی فوق فرمود: «آن کس که بدون عذر نماز را از اول وقتش تأخیر بیندازد» و در جای دیگر فرمود: «یعنی نماز را ترک کند و در مورد نماز سستی و سهل انگاری نماید».
یکی از شاگردان امام صادق علیه السلام به نام یونس، از آن حضرت پرسید: «آیا منظور از سهو در نماز، وسوسه ی شیطان است؟ (که موجب فراموشی در میان نماز می شود).
امام صادق علیه السلام در پاسخ فرمود:
«نه، منظور این نیست، زیرا هر کسی در نماز سهو می کند، بلکه منظور آن است که: از نماز غافل گردد، به طوری که بر اثر غفلت،آن را در اول وقتش انجام ندهد».(4)
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لیس منی من استخف بصلاته: «از من نیست کسی که نمازش را سبک بشمرد». سپس افزود: «سوگند به خدا چنین کسی در کنار حوض کوثر، بر من وارد نمی گردد».
امام باقر علیه السلام فرمود:
روزی پیامبرصلی الله علیه و آله وارد مسجد شد، شخصی را دید که با شتاب زدگی، نماز می خواند و با رکوع و سجود ناقص، آن را انجام می دهد، فرمود: عمل این شخص مانند نوک زدن کلاغ بر زمین برای برچیدن دانه است.
لئن مات هذا و هکذا صلاته لیموتن علی غیر دینی.
«اگر این شخص با چنین نمازی، بمیرد، قطعاً خارج از دین (اسلام) مرده است».(5)
پی نوشتها :
1- فروع کافی، ج3، ص268.
2- سفینة البحار، ج2، ص44.
3- تفسیر برهان، ج4، ص511.
4- همان مدرک.
5. فروع کافی، ج3، ص268.
منبع: نماز از دیدگاه قرآن و عترت
نویسنده: محمد محمدی اشتهاردی
